Hà Nội Có Bao Nhiêu Phố Phường
trường đoản cú nửa vào cuối thế kỷ 19, trong dân gian ta đã lưu truyền ở thủ đô hà nội có 36 phố phường với 5 cửa ô. Rộng trăm năm vẫn trôi qua, vậy thực hư là cố kỉnh nào?
Vào thập kỷ 1990 cầm cố kỷ 19 đã tất cả hai bên thơ viết về thủ đô hà nội 36 phố phường. Bài xích 1 tất cả đầu đề "Ba mươi sáu phố phường Hà Nội", tác giả khuyết danh, bài xích 2 tất cả đầu đề "Hà Nội 36 phố phường", người sáng tác Đặng Huy Thu.
Bạn đang xem: Hà nội có bao nhiêu phố phường
Mỗi bài bác đều nhắc ra đầy đủ tên 36 phố phường, gồm điều là tên gọi phố vào hai bài khác nhau không hề ít và khoảng tầm nửa số phố trong mỗi bài ta bao gồm thấy được tên trên phiên bản đồ hà thành năm 1890 do nhân viên cấp dưới Sở Lục lộ tp vẽ.
Sang thay kỷ 20, cụ Trần Huy Bá có chép lại bài bác hát bản đồ hà nội trong sách Đồng Khánh địa dư 1886-1888(1) với nhan đề là "Hà Nội tất cả 36 phố phường từ bao giờ?" song trong bài bác không có tên phố nào cơ mà chỉ có tên vài chục phường.
Tư liệu lịch sử hào hùng tên các phố phường Hà Nội rất có thể tra cứu trong các sách dư địa chí triều Nguyễn nhưng cuốn Đại Nam tốt nhất thống chí(2) bởi vì quốc sử quán triều Nguyễn (đời tự Đức) soạn và cuốn Đồng Khánh địa dư chí lược (3) biên soạn vào đời Đồng Khánh 1886-1888 là vừa đủ hơn cả.
Sách Đại Nam tốt nhất thống chí chép thương hiệu 21 phố, còn bản đồ tp hà nội trong sách Đồng Khánh địa dư chí đang chép gần đầy đủ tên 36 phường ngơi nghỉ Hà Nội, ko thấy chép thương hiệu phố nào, nếu sử dụng cả sách Chuyến điBắc Kỳ năm Ất Hợi 1876 của Trương Vĩnh Ký bổ sung thêm 2 phố thì cũng chỉ được 23 phố.
Vậy 36 phố mới kiếm được 23 phố, còn 13 phố chỉ có thể tìm trong số tư liệu của Pháp xuất xắc của người nước ngoài khác ghi chép để lại; tư liệu đó hoàn toàn có thể là các bản đồ, những bài báo, bài xích ký sự của những phóng viên, cam kết giả bạn nước ngoài.
Tất cả những tên phố khác, trước sau giả dụ trùng với thương hiệu phố đang liệt kê trước rồi đều quăng quật không dùng làm tránh sự trùng lặp, chỉ dùng số đông phố new không trùng với các tên cũ.
Năm 1883, sau khi đánh chiếm hoàn thành thành Hà Nội, quan tham mưu quân nhóm Pháp vẫn cử thiếu thốn úy Lai ni vẽ ngay lập tức một phiên bản đồ tp hà nội trong đó hoàn toàn có thể khai thác được tên phố mới, một bài xích báo của một nhà báo Pháp thường xuyên trú ở tp. Hà nội năm 1883 đã biểu lộ lại những chợ phiên ngơi nghỉ Hà Nội, những người dân từ những vùng xung quanh đem mặt hàng đến các phố hàng Đồng, mặt hàng Khoai, mặt hàng Nón chào bán hàng; trong tía phố đó thì phố mặt hàng Nón là phố mới không trùng thương hiệu với các phố cũ.
Phóng to |
Phố sản phẩm Bạc thời điểm đầu thế kỷ 20 |
Tên những phố ở tp hà nội bị cháy tự 1883-1888 vày Claude Bourrin khắc ghi đăng trong sách Hà Nội nửa đầuthế kỷ 20 - Nguyễn Văn Uẩn(4) cũng khai thác được tên phố mới; cũng viết về những vụ cháy ở Hà Nội. Sách Lịch sử thủ đô Hà Nội của trằn Huy Liệu còn ghi thêm được tên tía phố new không trùng thương hiệu với những phố cũ(5). Những tứ liệu trên giúp ta khai thác được thương hiệu 13 phố mới, cộng với 23 phố cũ vừa đủ 36 phố:
1. Phố Hà Khẩu: mặt hàng Buồm (Đại Nam tốt nhất thống chí);
2. Phố Việt Đông: hàng Ngang (Phố Việt Đông, Trương Vĩnh ký ghi là ph. Quảng Đông, yêu cầu ghi chú là phố mặt hàng Ngang);
3. Phố hàng Mã;
4. Phố mặt hàng Mắm;
5. Phố Báo Thiên: hàng Trống (Phố Báo Thiên sống phường Báo Thiên cơ mà vị trí phường này vẽ trong bản đồ tp hà nội đời Đồng Khánh nằm ở vị trí phía tây hồ Hoàn Kiếm, vị trí đó sau tất cả chùa Báo Thiên tuy vậy đến thời điểm đó thì chùa đã biết thành phá nhường nơi cho nhà thờ Lớn được xây lên. Bạn dạng đồ hà nội thủ đô năm 1883 gồm ghi thương hiệu phố Rue de la Maison tức phố nhà Chung, phía ko kể phố này gần ven hồ Hoàn Kiếm bao gồm ghi thương hiệu phố Rue des Brodeurs tức phố Thợ Thêu, nay là phố hàng Trống. Vậy chú giải phố Báo Thiên là phố hàng Trống);
6. Phố phái nam Hoa: sản phẩm Bè;
7. Phố sản phẩm Bồ;
8. Phố đá quý Bạc: sản phẩm Bạc (Sách Đại Nam nhất thống chí ghi là phố xoàn Bạc, ông Trương Vĩnh ký ghi là phố Hàng bội bạc là đúng);
9. Phố sản phẩm Giấy;
10. Phố Mã Mây;
11. Phố Đồng Lạc
12. Phố Thái Cực: sản phẩm Đào (Phố Đồng Lạc cùng phố Thái Cực sau đây là phố hàng Đào; vào thời đặc điểm này sách Đại Nam tuyệt nhất thống chí cùng sách của ông Trương Vĩnh Ký hầu hết ghi thành 2 phố: phố Đồng Lạc, phân phối yếm với y phục thiếu phụ - phố Thái Cực có tên nữa là phố sản phẩm Đào. Coi trên bản đồ tp. Hà nội đời trường đoản cú Đức và đời Đồng Khánh đầy đủ ghi tên hai phường Đông Lạc và Thái rất riêng cùng ở cạnh nhau nên rất có thể xem vẫn chính là hai phố riêng biệt biệt);
13. Phố Đông Hà: mặt hàng Chiếu;
14. Phố Phúc Kiến: Lãn Ông;
15. Phường Phục Cổ: Nguyễn Du;
16. Phường sản phẩm Lam: phố Thợ Nhuộm (Phố hàng Lam: có sách chú là phố hàng Ngang, rút ra chưa phải vì phố sản phẩm Ngang ở phường Diên Hưng nằm trong tổng Hữu Túc, còn phố sản phẩm Lam thì sách Đại Nam độc nhất thống chí sẽ chú thích: chữ Hán điện thoại tư vấn là phố lặng Trung, nhưng thôn yên Trung thì ở trong tổng chi phí Nghiêm.
Vị trí thôn lặng Trung ở góc cạnh đông phái nam thành Thăng Long (thịnh vượng), khoảng đầu phía bắc phố Thợ Nhuộm chỗ chạm chán đầu phố sản phẩm Bông, phố cửa ngõ Nam, phố Phùng Hưng. Trong phiên bản đồ thủ đô 1883, đã có tên phố Rue des Teinturiers tức phố Thợ Nhuộm (đầu phố từ xẻ tư sản phẩm Bông đến đầu phố Tràng Thi) còn không có tên đoạn phố Jean Solar là đoạn sau đây ghép vào phố Thợ Nhuộm kéo dài đến phố Hỏa Lò);
17. Phường Đồng Xuân;
18. Phường Thanh Hà;
19. Phường mặt hàng Gai;
20. Phường sản phẩm Đẫy;
21. Phường mặt hàng Chè;
22. Phường mặt hàng Muối (Trương Vĩnh ký - 1876);
23. Phố Quảng Minh Đình (Phố Quảng Minh Đình: vốn đình Quảng Minh không phải là phố, song Đại Nam nhất thống chí lại chú thích là ở kia phố xá đông đúc, có khá nhiều hành khách tạm trú với rất có thể lúc đó Trương Vĩnh cam kết thấy những thôn hàng Cháo, mặt hàng Bột (tuy chưa thành tên phố) ở bao phủ đình Quảng Minh nên mới gọi là phố);
24. Phố hàng Đường (Tên phố hàng Đường new thấy ghi trên bản đồ hà nội thủ đô 1883);
25. Phố sản phẩm Mành;
26. Phố hàng Hòm;
27. Phố sản phẩm Gà;
28. Phố hàng Đồng;
29. Phố mặt hàng Nón tp hà nội nửa vào đầu thế kỷ 20;
30. Phố mặt hàng Vai;
31. Phố sản phẩm Lược;
32. Phố mặt hàng Bông (Tên phố mặt hàng Bông hồi tháng 6-1887 bắt đầu thấy chép là bị cháy 23 nhà);
33. Phố Lò Sũ;
34. Phố tp bắc ninh (Phố tp bắc ninh là tên cũ của phố Nguyễn Hữu Huân);
35. Phố hàng Tre;
36. Sở Lục lộ: hàng Vôi (Tháng 12-1888 vào sách Lịch sử hà thành Hà Nội, trần Huy Liệu chép: “nhà cửa ngõ của Sở Lục lộ cũng bị thiêu hủy” nhưng trụ sở của Sở Lục lộ lại ở phố mặt hàng Vôi);
Phóng to |
Phố mặt hàng Gai |
Phóng to |
Chợ Đồng Xuân |
36 phố nhắc trên dù có thay đổi vài bố tên thì 36 phố tp. Hà nội cũng chỉ nằm vào tầm từ 1885-1888 đời Đồng Khánh hoặc sớm muộn một năm là cùng. Tất cả tên 36 phố nói trên hồ hết thuộc thị xã Thọ Xương (tương ứng với quận hoàn Kiếm với quận 2 bà trưng hiện nay) không tồn tại một tên phố nào thuộc thị trấn Vĩnh Thuận.
Cũng vào thời gian từ năm 1885-1888 đời Đồng Khánh đã tồn trên 36 phố ở Hà Nội. Trên bản đồ thị trấn Thọ Xương (tỉnh hà nội trong sách Đồng Khánh địa dư chí 1886 đang ghi được thương hiệu 34 phường; nếu bổ sung cập nhật tên phường Đồng Xuân được ghi vào tờ lẩn của hồ sơ 1 gởi huyện thọ Xương năm Đồng Khánh 3-1888) và phường Hòe Nhai ghi vào sách Tìm về cội nguồn thì toàn diện 36 phường. Thương hiệu 36 phường như sau:
1. Phường Nhật Chiêu; 2. Phường Trích Sài; 3. Phường Võng Thị; 4. Phường lặng Thái; 5. Phường hồ nước Khẩu; 6. Phường Thụy Chương; 7. Phường Bái Ân; 8. Phường Tây Hồ; 9. Phường Quảng Bá; 10. Phường Nghi Tàm; 11. Phường lặng Phụ; 12. Phường Thạch Khối; 13. Phường Giai Cảnh; 14 Phường Vĩnh Hanh; 15. Phường Đông Hà;16. Phường Đông Hà;17. Phường Diên Hưng; 18. Phường Ngư Võng; 19. Phường Hà Khẩu; 20. Phường Đồng Lạc; 21. Phường Đại Lợi; 22. Phường Đông Tác 1: Hàng bạc đãi (theo bản đồ vào sách Đồng Khánh dư địa chí thì địa chỉ phường này ở phía bắc hồ nước Hoàn Kiếm, bên trên thôn Gia Ngư. Vậy phường này đề xuất là phường Đông các - sản phẩm Bạc);23. Phường Đông Tác 2: ở phía bắc hồ Bảy chủng loại (Phường Đông Tác 2: làm việc phía bắc hồ Bảy Mẫu, phía đông phố Kim Liên và thôn Trung Phụng);24. Phường Thanh Hà; 25. Phường Hội Vũ; 26. Phường Báo Thiên; 27. Phường từ bỏ Pháp; 28. Phường Cổ Vũ; 29. Phường Kim Liên; 30. Phường Phúc Lâm; 31. Phường Nhược Công; 32. Phường Thịnh Hào; 33. Phường Bạch Mai; 34. Phường Phục Cổ; 35. Phường Đồng Xuân; 36. Phường Hòe Nhai (sách tìm tới cội nguồn của ông Phan Huy Lê chép: “tên 13 phường nằm trong tổng Thượng, tổng Trung của thị trấn Vĩnh Thuận không chuyển đổi từ đời Gia Long cho Minh Mạng (1820-1840), cho Đồng Khánh (1885-1888)”(6); 12 phường sẽ liệt kê làm việc trên chỉ còn phường Hòe Nhai, nay kê vào phường 36);
Từ nhiều năm nay đã bao gồm một thắc mắc là:
Hà Nội liệu tất cả 36 phố phường không? phụ thuộc vào câu trả lời, có hai loại ý kiến khác nhau:
Loại ý kiến trước tiên khẳng định trong thực tiễn chỉ tất cả “Thăng Long 36 phường” ngơi nghỉ thời Lê. Sang thời Nguyễn, khi đã sở hữu tên mới là hà thành thì bên dưới đời Minh Mạng bao gồm tới 239 phường, thôn, trại nhằm rồi cho tới thời từ bỏ Đức con số đó rút xuống là 153 và... Không làm cái gi có ai điện thoại tư vấn là “Hà Nội 36 phố phường”. Chiếc gọi là “Hà Nội 36 phố phường chỉ là 1 trong những cách nói tượng trưng, cầu lệ; số lượng 36 đây rất có thể hiểu là “nhiều”.
Xem thêm: Tổng Hợp 15+ Địa Điểm Du Lịch Một Mình Giá Rẻ, Kinh Nghiệm Du Lịch
Loại chủ ý thứ nhị theo bài bác báo này trả lời sẽ là: dưới triều vua Đồng Khánh (1885-1888) chính xác là đã gồm 36 thương hiệu phường và rất hoàn toàn có thể có cả tên 36 phố ở tp. Hà nội chăng? hầu như ai niềm nở xin xem xét luận bàn. Còn hiểu về số lượng 36 có ý nghĩa sâu sắc thế nào? bao gồm phải đó chỉ là giải pháp nói ước lệ? - tốt nhất là tìm kiếm câu vấn đáp ở chính những người sống đương thời đó.
Phóng to |
Phố mặt hàng Đào năm 1926 |
Hãy coi câu vấn đáp của Hải Thượng Lãn Ông viết trong sách Y Tông trung khu Lĩnh đại thể như sau: Trời mang tiết độ 6.6 làm cho thành một năm, fan lấy số 9.9 phối hợp lại... Máu độ 6.6 phối hợp với số 9.9 để xác định thiên độ và khí số (tiết độ 6.6 là độ của trời, phối phù hợp với 9.9 là số của trời; gọi là khí số tức khí số sinh thành). Ngược lên bắt đầu thì số chín là số của Lạc Thư: đầu nhóm 9, thân đạp 1, bên tả 3, mặt hữu 7, đôi vai 2 cùng 4; đôi bàn chân 6 và 8.
Tất cả những điều trên rất có thể tìm hiểu trong các sách Dịch học.
Còn vận dụng vào thực tế, tự số 9 fan xưa đang viết ra sách Cửu trù Hồng Phạm, rồi Cửu Châu, Cửu Khiểu… sử dụng số 6 tính ra 360 độ của những vòng tròn, các quỹ đạo, rồi tam thập lục kế, 60 ngày thành một vòng cạnh bên Tý…
Vào gắng kỷ XIX tri thức lúc kia là trí thức nho giáo, thấy giặc Pháp sang chiếm phần nước ta, chiếm phần đóng Hà Nội, thì các bậc trí trả đó cho rằng đất tp. Hà nội vốn xưa là tởm thành Thăng Long, là đất đế đô. Đất đó hợp với khí số sinh thành của trời đất đề xuất trước sau nó vẫn chính là kinh đô. Khi Pháp để trụ sở của bao phủ Toàn quyền trên Hà Nội, bao gồm cụ đã nói: hồi trước đời công ty Đường đang đặt An nam đô hộ bao phủ tại đất Tống Bình; Trương Bá Nghi rồi Cao Biền đời Đường vẫn đắp La Thành, Đại La Thành sinh hoạt Tống Bình, tức miền đất thủ đô ngày nay.
Chẳng núm 36 phường từ đầu đời Lê sơ (năm 1428) rồi 36 phường phố(7), lại 36 phố phường đang gắn chặt với đất Thăng Long - tp hà nội đến hiện nay đã được 157; nó còn gắn chặt với khí thiêng sông núi khu đất Thăng Long hàng ngàn năm sau.
--------------------
1. è cổ Huy Bá, hà nội thủ đô có 36 phố phường tự bao giờ, tạp chí Xưa và nay, số 4 6, tháng 12-1997, tr.3-40.
2. Đại Nam độc nhất vô nhị thống chí, tập 3, tr.199, Nxb Thuận Hoá - tín đồ dịch Phạm Trọng Điền - fan hiệu đính: Đào Duy Anh, 2-1997.
4. Nguyễn Văn Uẩn, hà nội nửa thời điểm đầu thế kỷ XX, Nxb Hà Nội, 1995, tập II, tr.13.
5. Kế hoạch sử tp. Hà nội Hà Nội, è Huy Liệu chủ biên, Nxb Hà Nội, 2000, tr.227, 228.
6. Phan Huy Lê, tìm tới cội nguồn, tập I, tr.278, Nxb nuốm giới, Hà Nội, 1998.
Xem thêm: Lưu Ngay Top 5 Chợ Đêm Ở Đà Nẵng Nổi Tiếng Nhất, Thiên Đường Mua Sắm Đà Nẵng
7. Sách Đại Nam độc nhất vô nhị thống chí cùng sách chuyến hành trình Bắc Kỳ năm Ất Hợi 1876 của Trương Vĩnh Lý đều viết: “Thủa xưa thủ đô khi là tởm đô, nguyên trước đã bao gồm 36 phố phường”.