Ngáo là gì

Tự điển Huỳnh Tịnh Của (1896) cho biết thêm Ngáo là tên riêng một người mạnh bạo đời xưa, lấy lưng đỡ nổi một cái thuyền, thường thấu hiểu nghĩa ngơ ngáo, như lẩn thẩn như dại. Thằng ngáo là thằng ngốc.

Thằng ngáo của Huỳnh Tịnh Của không xứng đáng để trẻ con phải sợ. Ngáo này chưa hẳn là Ngáo Ộp.

Tự điển Génibrel (1898) có rất nhiều từ Ngáo. Nhưng không có từ như thế nào dính dáng đến người hay yêu thương tinh, ma quỷ.

Tự điển Jean Bonet (1900) tư tưởng Ngáo là nhân thiết bị thô lỗ (personnage grossier), ngu (sans esprit, sans raison), man rợ (brute). Ngáo của Bonet vẫn chưa phải là Ngáo Ộp.

Cả 3 cuốn trường đoản cú điển xưa này đều không tồn tại nhân vật dụng nào tên là Ộp hay Ngáo Ộp.

Mấy chục năm sau, Việt phái nam tự điển của Khai Trí Tiến Đức (1931), từ bỏ điển Việt Nam ở trong nhà Sách Khai Trí (1971) đưa ra định nghĩa bắt đầu : Ngoáo là đồ gia dụng tưởng tượng đưa ra để đe trẻ con. Riêng rẽ Tự điển Việt Nam còn nói thêm Ngoáo ộp là ngoáo lớn.

Thế là lại thêm một vướng mắc khác. Nếu như Ngoáo Ộp là ngoáo bự thì phải gọi ngoáo con là gì? call là lũ... Ngổ ngáo chăng? Ngoáo Ộp kếch xù nhưng bị khập khiễng, đứng ko vững. Tuy vậy, Khai Trí cũng đã có công đưa Ngoáo Ộp vào tự điển, mở đường cho sau này.

Từ điển giờ Việt của Hoàng Phê (1988) cho biết Ngoáo Ộp là tên gọi một thú vật bịa ra để nạt trẻ con; thường dùng để ví vật giới thiệu để nạt dẫm, uy hà hiếp tinh thần.

Phải thừa nhận một điều là fan lớn " nghịch " không lại con trẻ con. Fan lớn "chậm tiến" quá. Trẻ con Hà Nội biết Ngáo Ộp từ thời điểm ngày xửa ngày xưa.

Trở lại xuất phát của Ngáo Ộp.

Truyện cổ tích của ta, của Tàu không tồn tại nhân đồ này. Thế nhưng, cỗ tranh dân gian Oger (Hà Nội, 1909) lại sở hữu tấm Ngáo Ộp bắt nạt trẻ. Dễ thường Ngáo Ộp lại là Tây à? Nghi ngờ, thắc mắc, biết hỏi ai bây giờ? Có người mách thử hỏi ông Tây Charles Perrault (1628-1703), tác giả của khá nhiều truyện nổi tiếng như Cô bé xíu quàng khăn đỏ (Le petit Chaperon Rouge), Cô bé nhỏ lọ lem (Cendrillon), Thằng bé nhỏ tí hon (Le Petit Poucet), yêu Râu Xanh (Barbe-Bleue).... Đọc truyện của Perrault bắt đầu vỡ lẽ. À, thì ra thế!

Thằng bé xíu tí hon nhắc truyện một mái ấm gia đình tiều phu nghèo, sinh được bảy người con trai. Thằng út thông minh độc nhất nhà. Mà lại thân hình thì thấp bé xíu tí hon. Nhà nghèo quá, không nuôi nổi lũ con, vợ ông xã bác tiều phu đưa ra quyết định đem vứt chúng vào rừng.

Một hôm anh em thằng nhỏ nhắn tí hon đến gõ cửa ngõ một đơn vị kia để xin ăn. Bất ngờ rơi vào nhà đất của một cặp yêu tinh và bảy cô con gái yêu. Cả nhà ai cũng thích ăn uống thịt tươi. Tốt nhất là... Thịt con trẻ con. Thằng bé xíu tí hon yêu cầu dùng mưu mẹo new cứu được mấy anh em. Nó còn mang được song hia bảy dặm với vàng tệ bạc của yêu tinh.

Bảy anh em tìm quay trở lại nhà phụ vương mẹ. Vợ ông chồng con cái bác bỏ tiều phu lại được đoàn tụ. Bước đầu một cuộc sống đời thường sung túc.

Yêu tinh ăn uống thịt con nít của truyện Thằng nhỏ nhắn tí hon giờ đồng hồ Pháp call là Ogre (Ô-gờ-rờ). Ogre theo chân thực dân thanh lịch Việt Nam, được Việt hoá thành Ộp.

Đúng ra thì Ngáo của ta với Ộp của tây là nhị nhân đồ vật khác nhau. Giờ Việt đã có sẵn thằng ngáo, thằng ngố, thằng ngốc. Ộp ra đời muộn hơn đẻ muộn nhưng lại là... Nhỏ tây, nên không biến thành gọi là thằng Ộp. Trái lại, tín đồ ta ghép Ngáo (hay Ngoáo) với Ộp thành ông Ngáo Ộp.

Trẻ bé quen điện thoại tư vấn là Ông Áo Ộp.

Xem thêm: Khách Sạn Ruby Đà Lạt, Đà Lạt, Khách Sạn Ruby Đà Lạt

***

Tiếng Việt không tồn tại Bà Ngáo Ộp (Ogresse). Bù lại, tiếng Việt có bà mẹ Mìn.

Ngày xưa, thời Pháp cai trị nước ta. " Nạn mẹ mìn ghê sợ. Trẻ con ra đùa bờ hè, độc nhất là phụ nữ hay bị tóm gọn đem buôn bán ở Móng-Cáy tốt Hạ-Long. Nó sử dụng cả dung dịch mê bắt phụ nữ ". (Hoàng Đạo Thuý, Thăng Long, Đông Đô, Hà Nội).

Ngáo Ộp (Ogre) là hồ ly ăn thịt trẻ em con. Yêu quái chỉ đi bắt con nít nhưng không ăn thịt thì giờ đồng hồ Pháp gọi là Croque-mitaine. Croque-mitaine được Việt hoá cùng rút gọn thành Mìn. Đàn bà đi bắt con nít là bà bầu Mìn.

Gustave Hue định nghĩa lẫn lộn Ngáo ộp là croquemitaine. Hãi như con nít trông thấy ngáo ộp (épouvanté comme des enfants qui voient un croquemitaine).

Ngáo Ộp (Hình minh họa)

Thời nào yêu ma ấy. Thời Pháp, bà bầu Mìn bắt trẻ con, phụ nữ. Thời kinh tế thị trường, người mẹ Mìn bắt buộc nhường chỗ cho Má Mì. Má Mì " khôn " hơn người mẹ Mìn, chỉ bắt phụ nữ lớn, có công dụng hành nghề. Lao động bất cứ ngày đêm.

Chồng của Má Mì là Ma Cô (maquereau). Cặp yêu thương ma này siêng bắt con tin (teen). Dạy nghề đấu hót (hot), tiếp khách.

***

Yêu Râu Xanh (Barbe-Bleue) là một đại gia, bao gồm bộ râu quai nón color xanh. Xấu xí phệ khiếp.

Xấu xí tuy nhiên lúc nào cũng có em chỉ muốn được " hoàng tử rất đẹp trai " rước về có tác dụng vợ. Hy vọng được hưởng cái gia sản kếch sù kia. Cơ mà phiền một nỗi là em làm sao về làm vợ hắn cũng chỉ được một thời gian ngắn là mất tích... Cho đến một ngày kia, cô bà xã trẻ sau cùng khám phá ra 1 căn phòng kín của thành tháp chứa ngổn ngang xác chết bầy bà... Sắp đến lượt em... Chết rồi anh hai ơi. Cứu em cùng với ! Hồi hộp, gay cấn. Tín đồ kể bước đầu nổi da gà. Xin nhất thời ngưng. Có dịp vẫn kể tiếp...

Pháp bao gồm Barbe-Bleue. Việt nam có bố Bị.

- tía bị: tên thường gọi một người dân có hình thù quái lạ bịa ra để dọa trẻ con. Xấu xí, tồi tàn: bộ quần áo ba bị. Thiếu thốn nhân cách, lăng nhăng, chẳng ra gì. Chàng trai ba bị, đồ cha bị (Hoàng Phê).

- ba bị: tương tự quái lạ bạn ta bịa ra để doạ trẻ con: ba bị chín quai mười hai con mắt: nghĩa trơn là tồi tàn, xấu xí: đồ cha bị. (Khai Trí Tiến Đức).

- cha bị chín quai mười hai nhỏ mắt: Tả một nhỏ ngáo ộp để doạ con nít (Nguyễn Lân, từ điển thành ngữ cùng tục ngữ Việt Nam,1989).

Ba Bị của Việt Nam cũng có thể có hình thù tai ác dị, xấu xí. Ông tía Bị của tranh Oger cũng có thể có râu quai nón. Barbe-Bleue và ba Bị giống nhau như anh em sinh đôi. Thì ra, Barbe-Bleue của Perrault vẫn nhập tịch Việt Nam, đem tên Việt là ba Bị.

Ngày xưa mặt nước Lang Sa

Có chàng bố Bị xấu là xấu ơi!

Thế mà nhiều gái mê tơi

Hiến dâng... Tưởng được của rơi, của chìm!

Không hiểu vì sao các bà những cô lại đẩy tín đồ tình Barbe-Bleue râu ria, lông lá của mình sang mang đến đám con trẻ con? Đem ông ba Bị ra làm cái bung xung đe trẻ con. Bố bị chín quai mười hai bé mắt giỏi bắt con trẻ con. Thiệt ra, tía Bị không thể bắt trẻ em mà chỉ bắt mấy nhỏ nai tơ "nghèo mà ham". Mơ mộng được đánh đấm trên "vàng lá" rơi đầy sân thọ đài.

Tuy nhiên, định dọa con nít nhưng chính fan lớn lại bị rơi vào cảnh mê hồn trận. đa số người tìm cách lý giải câu nói vu vơ tía bị chín quai mười hai con mắt tuyệt bắt trẻ em con. Dĩ nhiên là càng giảng giải, càng sai. Không nên lầm trước tiên là tách bóc Ba Bị (tên riêng) thành nhì từ: tía (số 3) và bị (cái túi, cái giỏ).

Sai lầm vật dụng nhì là vậy bóp méo sự thật cho... Cân xứng với câu nói không tồn tại nghĩa. Génibrel giải thích: Bị chín quai là bị của hành khất (besace du mendiant). Với bị chín quai nghĩa là đi ăn mày (aller mendier). Gustave Hue cũng đồng ý rằng Ông tía bị chín quai là... ông già treo 3 mẫu bị chín quai (le vieux aux trois sacs et neuf anses).

Nước ta không có bị chín quai. Tranh Oger có nhiều tấm vẽ nạp năng lượng mày. Bị của ăn mày là bị thông thường, chỉ bao gồm một quai. Tranh Ông cha Bị vẽ một người râu xồm, treo 3 chiếc bị một quai. Oger call Ông tía Bị là Ogre (quái đồ vật thích nạp năng lượng thịt con nít trong truyện Thằng nhỏ bé tí hon).

Xem thêm: 6+ Ứng Dụng Đặt Vé Máy Bay Giá Rẻ, Săn Vé Máy Bay Giá Rẻ, Săn Vé Máy Bay Giá Rẻ

Các tự điển của ta không lâm vào tình thế cái bị 9 quai nhưng thỉnh thoảng cũng bị lúng bí vì câu nói vu vơ.

Không ngờ Thằng nhỏ xíu tí hon với Yêu Râu Xanh của Pháp lại nghịch thân với trẻ em Việt Nam cho như vậy. Mấy anh bự thích đùa bi (billes), mấy chị khủng thích chơi bịt đôi mắt bắt dê (colin-maillard) , lò cò (marelle). Con nít Hà Nội năm xưa vui đùa như... Tây con!